Onze specialisaties:
Neurodegeneratieve aandoeningen

Amyotrofische Lateralis Sclerose (ALS) is een progressieve neuromusculaire ziekte die in de hersenen en het ruggenmerg ontstaat. Bij ALS sterven de motorische zenuwcellen langzaam af, waardoor er geen signalen meer worden overgedragen van de zenuwen naar de spieren. ALS leidt tot krachtsverlies in de extremiteiten, romp -en ademhalingsmusculatuur en van de slik-, kauw- en spraakspieren  De spieren gaan atrofiëren en worden afunctioneel. ALS is geen zeldzame ziekte, in België lijden ongeveer 800-1000 mensen aan ALS. De diagnose wordt meestal gesteld tussen 50-75 jaar, al wordt de erfelijke vorm van ALS vaak al bij jongen mensen gediagnosticeerd. Ongeveer 10% van de ALS-gevallen kent een erfelijk patroon, en gaat het om een dominant overerfbare ziekte. Progressieve Spinale Musculaire Atrofie (PSMA) is een variante vorm van ALS met een minder snel verloop.

Moeheid, spierzwakte en krachtsverlies in de extremiteiten zijn de eerste symptomen van de ziekte. Verder ontstaat er zwakheid van de hand- en armspieren, gelaats- en kaakspieren, de tong, keel- en slokdarmspieren. Zwakte in deze spieren kan eet- en slikproblemen veroorzaken. In geval van verzwakking van deze spieren, spreekt men van ‘bulbaire’ ALS.

Het spreken wordt onduidelijker, de stem wordt zachter, het slikken en kauwen lastiger. Wanneer de spieren die het slikken controleren, verzwakt zijn, gaat speeksel en slijm zich opstapelen in de mond. Speeksel kan zo weglopen uit de mond of zelfs in de luchtwegen terechtkomen met verslikking als gevolg. Personen met ALS zijn dan vaak niet in staat om krachtig genoeg te hoesten als beschermingsmechanisme.

Verzwakking in de spiergroepen kan ook communicatieproblemen veroorzaken. Dit noemt men ‘dysartrie’. ALS kan verschillende soorten spraakproblemen veroorzaken, afhankelijk van de aangetaste spiergroepen. Je stem kan hees worden of omgevormd worden tot een neusstem, de articulatie kan bemoeilijkt worden. Ook de mondhygiëne kan worden aangetast: verzwakte tongspieren en een verminderde mobiliteit van het gehemelte bemoeilijken het reinigen van de mond.

Vermoeidheid is een courant symptoom bij ALS want de talloze veranderingen in je leven als ALS-patiënt kunnen resulteren in een algemene stresstoestand die zich dan weer kan uiten in depressie en vermoeidheid, met name ook in ‘ochtendvermoeidheid’. Dit laatste is vooral te wijten aan een verzwakking in het middenrif. Doordat de longfunctie afneemt, gaat de algehele vermoeidheid toenemen. Alle normale activiteiten gaan plots heel veel energie vergen die het lichaam echter niet meer bezit. Het verwerken van de diagnose alleen al kan psychisch zo zwaar zijn dat dit tot lusteloosheid kan leiden.

Krampen en stijfheid kunnen wel pijn in armen, schouders en benen veroorzaken. Gewrichtspijn vloeit voornamelijk voort uit verlies van spierkracht, uit stijfheid door gebrek aan beweging, door te lang in dezelfde houding te blijven. Spiervezels die onvoldoende door zenuwprikkels bestuurd worden, gaan willekeurig samentrekken en krampen veroorzaken.

De logopedist kan gedurende het ziekteverloop een schakel zijn in het ondersteunen van communicatiemoeilijkheden en ingrijpen bij optredende slikstoornissen. Vaak is er een aanpassing van consistentie noodzakelijk of dienen er compensatietechnieken te worden aangeleerd. De logopedist kan advies verlenen rond communicatiemogelijkheden en kan een communicatiehulpmiddel aanreiken voor de patiënt en zijn omgeving.